Mildheid komt met gebreken4 min read

Deze week een persoonlijk blog. Ik merk namelijk dat mijn onderzoek met niet alleen nieuwe wetenschappelijke en politieke inzichten oplevert. Het verandert ook mijn karakter.

Ik zal dat toelichten. Ik zat laatst in de trein in een stiltecoupe. Je kunt het vervolg al raden: een clubje vrolijke studenten kwam binnen, ging zitten en begon een vrolijk gesprek. Vroeger zou ik me hier heel erg aan geërgerd hebben en vrij snel zijn opgestaan om er wat van te zeggen. Maar de ergernis kwam deze keer op en bijna net zo snel vloeide hij weer weg. Ik bedacht me dat ze vast een hele goede reden hadden om zo vrolijk te zijn. Ik besloot om de komende twintig minuten te genieten van hun vrolijkheid en ging met een glimlach over tot de orde van de dag.

Vreemd he? En ik schrijf dit niet op om mezelf Ghandi-achtige compassie toe te kennen. Ik was gewoon een beetje verbaasd en ongerust. Want ze waren niet stil, en dat moest wel. En ik wilde mediteren, en dat was best lastiger met hun geklets dan zonder. En toch, toch kon ik alleen maar mijn schouders ophalen en glimlachen.

Een ander voorbeeld: ik deed laatst mee aan een psychologisch onderzoek. Je weet wel, zo’n test op internet. Deze keer niet zomaar van een bedrijf dat je stiekem wat wil verkopen, maar van een universiteit die onderzoek deed naar morele grenzen.

Dat leek me wel wat, dus ik deed mee. En kreeg vragen als: je ziet een medewerker van een uitvaartonderneming pizza eten. De pizza ligt op het stoffelijk overschot van een persoon. Wat vind je hiervan? (Een andere was overigens: je ziet een vrouw met een hele grote hoed op. Ze loopt een gebouw binnen en zet haar hoed niet af. Wat vind je hiervan?).

Tot de verbijstering (en afgrijzen) van mijn echtgenoot kon ik er allemaal niet heet of koud van worden. Een pizza eten van een lijk. Ja, ik zou het zelf niet doen. Maar vond ik het moreel verwerpelijk? Hmmm, dat dacht ik eigenlijk niet (je ziet het voor je, mijn man achter mij meekijkend naar het scherm en zich de haren uit het hoofd trekkend). 

Het was niet zo dat ik niets meer moreel verwerpelijk vond overigens: het pijn doen van mensen of dieren, daar reageer ik nog steeds vrij primair en emotioneel helder op. Dat vind ik niet kunnen, ook niet als je net gehoord hebt dat je vrouw ernstig ziek is (Ja echt, ook dat was een voorgelegde casus). Maar als het niemand echt pijn of schade doet, dan boeit het me eerlijk gezegd niet zoveel. 

Tenminste: op papier. Ik gok zomaar dat als ik naar het uitvaartcentrum ga om een dierbare overledene een laatste groet te geven, en ik zie een personeelslid pizza eten vanaf zijn/haar borstkas, ik woedend word. Maar is dat omdat ik het moreel verwerpelijk vind? Of omdat het MIJN dierbare overledene is, en dat personeelslid dat maar moet doen op zijn eigen dierbare overledene? Dit soort continue irritante vragen in mijn hoofd weerhouden me steeds vaker van het vormen van een oordeel.

En dat is best gek, voor iemand die overal een mening over had. Ik weet eerlijk gezegd ook nog niet of ik het leuk vind. Het voelt allemaal erg ‘gematigd’. Niet echt een term waar ik wat mee heb. En wat nu als ik helemaal afglijd? Als ik nihilist wordt? Niets ooit meer erg vind, of leuk? Want dat gevaar schuilt er natuurlijk in, in mijn gematigdheid. Waarschuwen jullie, als jullie me betrappen op volledige menings-loos-heid?