Het is al elf december en ik kom nu pas toe aan mijn november verzamelblog. Wat heb ik in november geleerd en gedaan? Hoe is het gegaan met mijn zoektocht?
November was net zo druk als van tevoren gevreesd. Maar wel druk met heel veel van het mooiste werk: lesgeven en trainingsacteur zijn. Het laten vallen van kwartjes bij anderen, het zien van het lichtje in de ogen van mensen die opeens een nieuw inzicht krijgen: het is fantastisch.
In november heb ik op twee centrale thema’s in mijn professionele carrière stokjes door mogen geven aan anderen. Het eerste thema was samenwerken in het sociaal domein. Samen met professionals die dagelijks een verschil maken voor jongeren, ben ik gaan sleutelen aan effectief samenwerken. Vanuit de theorie (Leren samenwerken tussen organisaties van Kaats en Opheij is een prachtig boek hiervoor) maar vooral ook heel veel vanuit hun eigen praktijk. Wat zie je? Wat gebeurt er? En wat kan je doen?
Opvallend is hoeveel kracht en plezier het professionals geeft om de tijd te nemen om even een stapje terug te doen en daadwerkelijk te analyseren wat er in hun dagelijks werk gebeurt. Hiervoor is het essentieel om veel vragen te stellen: ‘Waarom werken we eigenlijk met deze partners samen? Wat heeft mijn organisatie eraan, en wat heb ik eraan? Wat zijn onze doelen? Wat is de fase van de samenwerking? Wat hebben we allemaal al geregeld en waar zitten nog witte vlekken?’
Deze en andere vragen brachten de cursisten niet alleen veel inzicht, maar ook vooral veel kracht in hun eigen opstelling. Want als je weet wat er aan de hand is, kun je ook veel slimmer en krachtiger kiezen wat je zelf gaat doen. En dat levert in de praktijk hele mooie resultaten op: samenwerken kan echt makkelijker, beter en effectiever, en daar kan je zélf wat aan doen!
Het is tegelijkertijd lastig om te zien hoe we nog worstelen in het sociaal domein. Dat het zo lastig is om krachtige samenwerkingsverbanden te bouwen en te onderhouden. Dat het nog altijd niet vanzelfsprekend is dat de decentralisatie uit 2015 geleid heeft tot betere zorg en effectiever werken.
Als mede-auteur van de transformatieagenda uit 2014, weet ik zo goed welke hoop en verwachting we allemaal hadden. En ik zie ook veel moois in de praktijk, maar ook veel worsteling. Dat heeft denk ik ook te maken met de grootse veranderingen die er breder in onze maatschappij spelen: andere verwachtingen van de overheid, andere rol voor de professional, meer maatwerk maar ook tekort aan geld en een nieuwe verdeling van verantwoordelijkheid tussen cliënt, netwerk en de professionele hulp. We moeten elkaar opnieuw vinden, op een heleboel verschillende niveau’s.
Maar goed, ik dwaal af. November stond verder in het teken van het leren onderhandelen. Als trainingsacteur heb ik Mieke Bouwens ondersteund bij haar tweedaagse masterclass Excellent Onderhandelen. Wat een feestje was dat! Zo heerlijk om mensen de mogelijkheid te geven om daadwerkelijk te mogen oefenen met hun gedrag. Om in de praktijk te mogen laten zien hoe groot de invloed is van kleine dingen als lichaamshouding, positie en taalgebruik. Om ‘spelletjes’ te mogen spelen rond thema’s als: hoe lang kun je vragen blijven stellen? Zeg ’s niets? Gebruik het verboden woord (prijs, korting, geld) niet?
Het waren twee dagen vol twinkelingen in ogen, vol tranen van het lachen en vol serieus krakende hersenen. Het bouwen van nieuwe paden in je hoofd, hart en gedrag is kei-hard werken. En dat hebben de cursisten gedaan. Met resultaat!
Naast al het werk dat ik in november mocht doen, heb ik natuurlijk ook tijd aan mijn onderzoek kunnen besteden. Een hoogtepunt was wel een heuse Meet-up over mijn onderzoek! Op 22 november zaten we in Amsterdam meteen mooie kring mensen te praten over hoe je van mening kan veranderen. Ik zal er de komende blogs nog vaak naar terugverwijzen, want het heeft me heel veel inzichten gegeven. Een korte cryptische opsomming:
- Van mening veranderen? Ik kan niet eens meer een mening vormen!
- Ierse referenda en de kracht van theedrinken.
- Het is tijd voor een Radicale Middenpartij.
- Van debattrainingen naar consenttrainingen op middelbare scholen.
- Steelmannen en het gelijk van de ander.
- Radicalisering en de kracht van een bruggenbouwer
Ik ben benieuwd waar al deze inzichten, vragen en cryptische beginnen van gedachtes me in december gaan brengen. Ik gok nog niet dat ik dit jaar nog een politieke partij ga oprichten, maar wie weet wat de toekomst brengt.
Wat ik in ieder geval ga doen in december, is me verdiepen in het gelijk van de ander. Want dat is echt wel een punt dat in november ontzettend sterk naar voren is gekomen. In de meet-up, maar natuurlijk ook gewoon in de samenleving in Nederland waar we de afgelopen maand weer geworsteld hebben met het begrijpen van de pijn van de ander. Het gesprek, soms debat en soms gevecht rond zwarte piet is na 5 december weer weggeëbd. Het was voor mij een cruciaal onderdeel van mijn november, omdat ik me dit jaar niet afzijdig heb willen houden van het gesprek. Ik heb gepraat, gelezen, geluisterd en gedacht. Mooie sites gevonden als deze van het Meertens instituut die onderzoek doet naar allerlei vragen rond zwarte piet. Gelezen en geluisterd naar professoren van Harvard die praten over morele filosofie en religie.
November was voor mij kortom de maand van de groep, de verandering en het gelijk van de ander. Ik ben in deze maand met mijn aandacht verschoven van het individu en zijn/haar hersenpan naar de groepen en gemeenschappen waarin individuen samenleven. Deze verschuiving ga ik in december doorzetten. Ik ben heel benieuwd wat voor inzichten het me gaat geven!
